Μεγάλη ανησυχία, μειώσεις θέσεων εργασίας και ανατροπές στο εργασιακό καθεστώς των τραπεζών φέρνουν οι νέες ψηφιακές τεχνολογίες, οι οποίες καταλαμβάνουν όλο και μεγαλύτερο μερίδιο στην αγορά.

Του Αντώνη Βασιλόπουλου

Το παραπάνω συμπέρασμα προκύπτει από μελέτη του ΙΝΕ-ΟΤΟΕ, η οποία παρουσιάστηκε σε σχετική διημερίδα, η οποία αν και δεν αναφέρεται σε άμεσες απολύσεις, αλλά στην ανάγκη μετεξέλιξης και οργάνωσης του προσωπικού σε νέες ειδικότητες, ανοίγει ωστόσο το διάλογο για το μέλλον της εργασίας στις τράπεζες στη χώρα μας. «Ενός διαλόγου, που έχει ήδη καθυστερήσει, για την αντιμετώπιση θετικά, εποικοδομητικά και συγκροτημένα εξελίξεων που μάς επηρεάζουν όλους: τις Τράπεζες, τους εργαζόμενους, την πελατεία, την κοινωνία, και τη δυναμική της μελλοντικής ανάπτυξης στη χώρα», ανέφερε χαρακτηριστικά στην εισήγησή του ο πρόεδρος της ΟΤΟΕ Σταύρος Κούκος.

Από την πλευρά της η Πρόεδρος του ΙΝΕ/ΟΤΟΕ κ. Βάσω Βογιατζοπούλου ανέφερε, ότι «η ένταση νέων προηγμένων ψηφιακών τεχνολογιών που άρχισε να εφαρμόζεται στις τραπεζικές εργασίες, δημιουργεί νέα δεδομένα στους εργασιακούς χώρους των τραπεζών και στο σημερινό τραπεζικό σύστημα, που επηρεάζει την απασχόληση».

Σύμφωνα με τη μελέτη σε ό,τι αφορά ειδικά στους εργαζόμενους στις Τράπεζες, η ψηφιοποίηση επαναπροσδιορίζει και θα επαναπροσδιορίσει περαιτέρω τα πρότυπα επιχειρησιακής οργάνωσης και παροχής υπηρεσιών, αλλά και τα εργασιακά καθήκοντα σε ένα μεγάλο εύρος θέσεων εργασίας.

Παράλληλα, οι νέες μορφές εταιρειών παροχής τραπεζικών υπηρεσιών και προϊόντων, οι νέες πηγές αξίας, αλλά και νέα νομίσματα (κρυπτονομίσματα), μεταβάλλουν περαιτέρω το σύνολο του χρηματοπιστωτικού τομέα και των εργασιών του, δημιουργώντας μία σειρά νέων προκλήσεων που άπτονται θεμάτων όπως η χρηματοπιστωτική σταθερότητα, η ανεξέλεγκτη επέκταση του σκιώδους τραπεζικού τομέα, αλλά και ομαλής λειτουργίας του ανταγωνισμού, περαιτέρω διεθνοποίησης των χρηματοπιστωτικών εργασιών, καθώς και συγκέντρωσης του κλάδου.

Σήμερα, σε παγκόσμιο επίπεδο παρατηρούνται μεγάλες αλλαγές στη λιανική τραπεζική με νέους «παίκτες» να προσφέρουν τραπεζικά προϊόντα και υπηρεσίες, αξιοποιώντας τις ψηφιακές τεχνολογίες, τη διαρκώς αυξανόμενη δημοτικότητα των “έξυπνων συσκευών”, αλλά και τα κανονιστικά και θεσμικά “κενά”.

Αν και με γνώμονα τη μείωση του κόστους ο εκσυγχρονισμός και η αλλαγή στρατηγικής εμφανίζονται μεσοπρόθεσμα ως «μονόδρομος» για τις Τράπεζες, υπάρχουν ακόμα ανασταλτικοί παράγοντες, όπως η ανταπόκριση της πελατείας, αλλά και τα υψηλά κόστη απόκτησης και χρήσης των νέων τεχνολογικών εφαρμογών.

Η εφαρμογή των νέων τεχνολογιών δεν απειλεί άμεσα να εκτοπίσει το μεγαλύτερο μέρος, ή έστω μεγάλες ομάδες εργαζομένων στις Τράπεζες. Θα αλλάξει παράλληλα, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, συγκεκριμένα καθήκοντα των θέσεων εργασίας. Στο πλαίσιο της προσωποποιημένης εξυπηρέτησης, αλλά και της δημιουργίας συγκριτικών πλεονεκτημάτων έναντι του ανταγωνισμού, οι θέσεις αυτές θα χρειαστεί τελικά να ενσωματώσουν άλλα, νέα και πιο απαιτητικά εργασιακά καθήκοντα.

Λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη τη γενικότερη εικόνα του Τραπεζικού Συστήματος στην Ελλάδα, εκτιμάμε ότι σήμερα η απασχόληση στις ελληνικές Τράπεζες κινδυνεύει πρώτιστα από τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι ίδιες οι Τράπεζες:

Συνολικά αρνητική εικόνα στην κοινωνία και χαμηλή εμπιστοσύνη της πελατείας, λόγω του πλήγματος που επέφεραν οι κεφαλαιακοί έλεγχοι,
μη εξυπηρετούμενα δάνεια, θέματα ρευστότητας, μειωμένη οικονομική δραστηριότητα, διασφάλισης επαρκών εποπτικών δεικτών και τήρησης κανονιστικού πλαισίου.

Μεσοπρόθεσμα, φαίνεται ότι και πάλι ότι, οι παράγοντες που μπορεί να απειλήσουν τους εργαζόμενους στις Τράπεζες είναι κυρίως αυτοί που θα απειλούν και τις ίδιες.

Στο πεδίο της διαχείρισης του Ανθρώπινου Δυναμικού, η διαρκής, κατάλληλα προετοιμασμένη και στοχευμένη επανεκπαίδευση των εργαζομένων, αποτελεί βασική συνθήκη επιτυχίας της ψηφιακής μετεξέλιξης των Τραπεζών.

Μια βασική αρχή, η οποία θα πρέπει να διέπει τη μετάβαση των Τραπεζών στη νέα ψηφιακή εποχή είναι η επιτυχής και συνεκτική ενσωμάτωση του Ανθρώπινου Δυναμικού. Και τούτο διότι η ψηφιοποίηση των τραπεζών, μέσα από καινοτόμες και κατάλληλα σχεδιασμένες εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης διαμορφώνει ένα νέο περιβάλλον παροχής υπηρεσιών, με νέα μοντέλα εργασίας.

Έτσι, ο επιτυχής μετασχηματισμός των υποκαταστημάτων σε πελατοκεντρικές δομές ενημέρωσης και επικοινωνίας (relationship centers), τα οποία θα αποτελέσουν την καρδιά της διαδραστικής επικοινωνίας με τους πελάτες, προϋποθέτει τη δημιουργία νέων εργασιακών προφίλ.

Για παράδειγμα, στην περίπτωση του μελλοντικού Συμβούλου πελατείας (Relationship Manager), oι ικανότητες αυτές εμπεριέχουν ικανότητα διαπραγμάτευσης, πειθώ, κατανόηση, τεχνική καθοδήγηση και διαισθητική κρίση.