Είναι πέρα από σαφές πως η συζήτηση έχει περάσει πλέον για τα καλά στη μείωση του ελληνικού χρέους και στη μεταπρογραμματική περίοδο και δεν αφορά τόσο στην ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης. Όχι ότι δεν είναι σημαντική, απλώς όλες οι πλευρές θεωρούν ότι βρίσκεται σε τροχιά να τελειώσει εντός Δεκεμβρίου, με το Eurogroup της 22ας Γενάρη να εγκρίνει την επόμενη δόση.

Στο κενό «πέφτουν» τα τρομολαγνικά σενάρια περί αποτυχίας του τρίτου προγράμματος.

Του Γιάννη Αγουρίδη

Τούτων δοθέντων, το πρώτο εξάμηνο του 2018 θα αφορά στη συζήτηση για την πορεία της Ελλάδας στη μετά μνημονίων εποχή, συμπεριλαμβανομένης της περαιτέρω αποσαφήνισης των μεσοπρόθεσμων μέτρων ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους. Στόχος είναι αυτές οι συζητήσεις, οι οποίες θα διεξαχθούν παράλληλα με την τέταρτη αξιολόγηση η οποία περιλαμβάνει πολύ μικρό όγκο προαπαιτουμένων να έχουν τελειώσει ως τον Μάιο ή το αργότερο τον Ιούνιο, ούτως ώστε να υπάρχει «ασφάλεια» μέχρι το τέλος του ελληνικού προγράμματος, ήτοι τον Αύγουστο του 2018.

Στο πλαίσιο αυτό φαίνεται ότι βασικό ρόλο θα παίξει η γαλλική πρόταση για εισαγωγή ενός μηχανισμού, που θα συνδέει τον ρυθμό αποπληρωμής του χρέους προς τους Ευρωπαίους δανειστές με την ανάπτυξη. Η πρόταση αυτή ενσωματώθηκε τον περασμένο Ιούνιο στο «πακέτο» των μεσοπρόθεσμων μέτρων που θα μπορούσαν να ληφθούν για την ελάφρυνση του χρέους.

Την περασμένη Δευτέρα ο πρόεδρος του Εurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ δήλωσε στις Βρυξέλλες ότι ο γαλλικός μηχανισμός θα είναι βασικό στοιχείο των μέτρων για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους και πως οι συζητήσεις για την εξειδίκευση του ρόλου του θα ξεκινήσουν στις αρχές του επόμενου έτους, όπως προαναφέρθηκε και σημαντικό ρόλο ενδέχεται να διαδραματίσει και η «πίεση» του ΔΝΤ προς αυτήν την κατεύθυνση.

Τι προβλέπουν όμως τα σενάρια για μετά τον Αύγουστο;

Το πρώτο σενάριο είναι αυτό ενός νέου, τέταρτου προγράμματος, το οποίο όλα τα ευρωπαϊκά κράτη και η Ελλάδα απεύχονται και μόνο αν υπάρξει κάποιο τεράστιο και απρόβλεπτο αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις ή στις οικονομικές συνθήκες, θα γίνει πραγματικότητα.

Το δεύτερο σενάριο είναι αυτό της καθαρής εξόδου, το οποίο διαθέτει πολύ μεγάλα πολιτικά πλεονεκτήματα για όλες τις πλευρές, καθώς Ελλάδα και δανειστές θα μπορούν να ισχυριστούν ότι οδεύουμε σε μία σημαντική ανάκαμψη της χώρας, με μόνιμη έξοδο στις αγορές και τερματισμό της χρηματοδοτικής βοήθειας, αλλά και των προαπαιτούμενων. Φαίνεται, πλέον, πως αυτό είναι το σενάριο που επιδιώκουν όλες οι πλευρές, αρκεί να το επιτρέπουν οι οικονομικές συνθήκες και η Ελλάδα να έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη των αγορών.

Το τρίτο σενάριο αφορά στο ενδεχόμενο η Ελλάδα να μην είναι έτοιμη να εγκαταλειφθεί χωρίς βοήθεια ή πρόβλεψη για βοήθεια, η οποία θα λειτουργήσει καθησυχαστικά για τις αγορές το πρώτο διάστημα. Η πρώτη περίπτωση είναι αυτή μιας προληπτικής πιστωτικής γραμμής από τον ESM, πιθανόν με τη συνοδεία ενός light προγράμματος. Η δεύτερη περίπτωση είναι να βρεθεί κάποια άλλη χρηματοδοτική εγγύηση που θα συνδεθεί με κάποιου είδους εποπτεία από το κοινοτικό πλαίσιο και όχι από τον ESM.

Το διακύβευμα και το «μαξιλάρι»

Ως εκ τούτων, το διακύβευμα πλέον δεν είναι το είδος της επιτροπείας που θα ακολουθήσει, αλλά το αν θα χρειαστεί ή όχι κάποιου είδους εγγύηση για την επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές. Αυτό το έχει αντιληφθεί η Ελλάδα και αξιολογείται θετικά στις Βρυξέλλες ότι δεν θέτει επιθετικά από τη μεριά της το τέλος επιτροπείας.

Επίσης, περισσεύουν αρκετά χρήματα από το τρίτο πρόγραμμα (περίπου 40 δισ. ευρώ), τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν με διάφορους τρόπους και με απλές διαδικασίες πολιτικής έγκρισης να απαιτούνται για εκταμίευση. Επιπλέον λεφτά για το μαξιλάρι της οριστικής εξόδου στις αγορές θα αποκτήσει η Ελλάδα από τις δοκιμαστικές εξόδους στις αγορές και από τις εκταμιεύσεις δόσεων από τις τελευταίες δύο αξιολογήσεις, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν αξιόλογες ανάγκες εξυπηρέτησης του χρέους ως το τέλος του προγράμματος.