Με το “όπλο” της υπεραπόδοσης του πρωτογενούς πλεονάσματος του 2017 και μια πρώτη γεύση για τις αποκλίσεις που υπάρχουν μεταξύ ΔΝΤ και Ευρωπαίων για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους μεταβαίνει ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος στη Σόφια της Βουλγαρίας την προσεχή Παρασκευή, προκειμένου να βρεθεί στη συνεδρίαση του άτυπου Eurogroup της 27ης Απριλίου.

Του Γιάννη Αγουρίδη

Σε αυτήν ο Έλληνας υπουργός αναμένεται παρουσιάσει το ολιστικό σχέδιο αναπτυξιακής σταρτηγικής της κυβέρνησης, το οποίο θα συνοδεύει τη χώρα για τα επόμενα χρόνια, μετά το τέλος του μνημονίου, ήτοι τον Αύγουστο του 2018.

Για μία ακόμα χρονιά, το πρωτογενές πλεόνασμα υπερέβη τους στόχους του προγράμματος και μάλιστα ήταν σχεδόν 2,5 φορές πάνω. Όπως ανακοίνωσε χθες η Eurostat, πέρυσι το πρωτογενές αποτέλεσμα με βάση τον κανονισμό ESA (είναι μικρή η διαφορά από τον αντίστοιχο του προγράμματος) διαμορφώθηκε σε 4,2% του ΑΕΠ με βάση τους κανόνες του προγράμματος (4% του ΑΕΠ κατά ESA), όταν ο στόχος του προγράμματος αφορούσε σε πλεόνασμα 1,75% του ΑΕΠ.

Μάλιστα, αν συμπεριλάβει κανείς και τα 1,4 δισ. ευρώ που δόθηκαν το Δεκέμβρη του 2017 ως κοινωνικό μέρισμα, τότε το πραγματικό πρωτογενές πλεόνασμα ήταν 3πλάσιο του στόχου, προσεγγίζοντας το 5%, κάτι το οποίο αποτελεί "γραμμή άμυνας" της κυβέρνησης απένταντι στις αιτιάσεις του ΔΝΤ για εφαρμογή της μείωσης του αφορολογήτου από το 2019 αντί του 2020, στη λογική ότι αμφισβητείται η επίτευξη του πρωτογενούς πλεονάσματος από το 2019 και μετά (στόχος 3,5%).

Ίσως και αρχές Ιουλίου

Από εκεί και πέρα, υπάρχουν μια σειρά από ζητήματα που πρέπει να επιλυθούν ούτως ώστε να επιτευχθεί μια συνολική συμφωνία στις 21 Ιουνίου ή το πολύ αρχές Ιουλίου. Η βούληση όλων των πλευρών για την «ευλαβική» τήρηση του χρονοδιαγράμματος αναφορικά με την έξοδο της Ελλάδας από το μνημόνιο επιβεβαιώθηκε το Σαββατοκύριακο στην Ουάσινγκτον, ενώ διαπιστώθηκε πως οι αποκλίσεις μεταξύ Ευρωζώνης και ΔΝΤ για το χρέος παραμένουν.

Στην τελική ευθεία για την ολοκλήρωση του προγράμματος, πρώτος σταθμός είναι το Eurogroup της Παρασκευής στη Σόφια όπου η ελληνική πλευρά πρόκειται να παρουσιάσει το στρατηγικό σχέδιο για την ανάπτυξη. Το συγκεκριμένο σχέδιο είναι ένα από τα τέσσερα «συστατικά στοιχεία» της τελικής «συμφωνίας εξόδου» που στόχος είναι να επιτευχθεί επί της ουσίας στο Eurogroup της 21ης Ιουνίου στο Λουξεμβούργο.

Το δεύτερο στοιχείο είναι η ολοκλήρωση της τέταρτης και τελευταίας αξιολόγησης. Στις συναντήσεις που είχε το οικονομικό επιτελείο στην Ουάσινγκτον στο περιθώριο της εαρινής συνόδου του ΔΝΤ, επισημάνθηκε ότι η εφαρμογή των προαπαιτούμενων βρίσκεται σε «καλό δρόμο» και ότι ακόμα και σε αυτά που υπάρχουν κάποιες «τεχνικές» δυσκολίες, καταβάλλονται προσπάθειες να «ξεμπλοκαριστούν».

Σε αυτό το πλαίσιο, η αποστολή των των θεσμών αναμένεται να επιστρέψει στην Αθήνα περί τα μέσα Μαΐου, με στόχο να επιτευχθεί συμφωνία σε επίπεδο προσωπικού (staff level agreement) μέχρι το Eurogroup της 24ης Μαΐου.

Οι αποκλίσεις

Σε ό,τι αφορά τη συμφωνία για την ελάφρυνση του χρέους, οι εργασίες για το μηχανισμό σύνδεσης του ρυθμού ανάπτυξης με την αποπληρωμή του χρέους συνεχίζονται, καθώς οι διαφωνίες μεταξύ του ΔΝΤ και της Ευρωζώνης παραμένουν. Ειδικότερα, το ΔΝΤ επανέλαβε το αίτημά του ο μηχανισμός αυτός να είναι αυτόματος και να μην υπόκειται σε πολιτικές παρεμβάσεις.

Ωστόσο, αυτό είναι κάτι που προσκρούει στις αντιδράσεις του Βερολίνου, καθώς οι Γερμανοί επιθυμούν τον τελευταίο λόγο για τη λειτουργία του να τον έχει πάντα το Eurogroup. Καλά πληροφορημένες πηγές από την ελληνική πλευρά, εκτιμούσαν ότι αυτό είναι το «κλειδί» από το οποίο θα εξαρτηθεί η πλήρης συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα, για την οποία όμως τα χρονικά περιθώρια στενεύουν, όπως είπε δημόσια και ο επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματος του ΔΝΤ, Πόουλ Τόμσεν.

Η απόφαση της Γερμανίας

Ως εκ τούτου, το ερώτημα εάν το ΔΝΤ θα ενεργοποιήσει το δικό του σκέλος του προγράμματος παραμένει ανοιχτό, ενώ όπως προβλέπουν αρκετοί εμπλεκόμενοι θα είναι δύσκολο να απαντηθεί στο Eurogroup του Απριλίου, όπως ευελπιστούσε η ευρωπαϊκή πλευρά. Σε αυτό, σημαντικό ρόλο παίζει και ότι η νέα γερμανική κυβέρνηση εκτιμάται πως χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να διαμορφώσει άποψη στα ζητήματα που αφορούν το χρέος, ο οποίος, όμως, όπως επισημαίνεται, δεν υπάρχει.

Επιπλέον, σύμφωνα με πληροφορίες ο Π. Τόμσεν έφερε στο «τραπέζι» ένα ακόμα αίτημα, το οποίο δεν είχε συζητηθεί νωρίτερα, δηλαδή την εφαρμογή των μέτρων αναδιάρθρωσης του χρέους όχι μόνο στα δάνεια που είχε πάρει η Ελλάδα στο πρώτο πρόγραμμα από τον EFSF αλλά και στα διμερή και σε αυτά του ESM.

Για την ελληνική πλευρά η ενεργοποίηση του προγράμματος του ΔΝΤ είναι «επιθυμητή», αλλά «όχι απαραίτητη» σύμφωνα με τις αρμόδιες πηγές, καθώς εκτιμάται ότι εάν μεν συμφωνήσει με τους Ευρωπαίους για το χρέος, η Ελλάδα θα επωφεληθεί από ενδεχομένως πιο φιλόδοξη ελάφρυνση. Σε αντίθετη περίπτωση όμως, δε θα υπάρξει κάποιο κόστος για την Ελλάδα στο επίπεδο των αγορών, καθώς η επιτυχημένη ολοκλήρωση του προγράμματος δεν εξαρτάται από αυτό και μόνο.

Τέλος, το τέταρτο κομμάτι της συμφωνίας είναι η μεταμνημονιακή εποπτεία, η οποία συνδέεται με όλα τα παραπάνω και θα «σφραγίσει» την τελική λύση.