Αποφασισμένος να δρομολογήσει λύση στο θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων, σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, εμφανίσθηκε στην ΚΕΔΕ ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Σωκράτης Φάμελλος, σε μια μαραθώνια, με έντονο ρυθμό, συνεδρίαση που διήρκησε πάνω από τέσσερις ώρες.

Τη συνισταμένη των πολλών και διαφορετικών απόψεων που διατυπώθηκαν από την πλευρά δημάρχων όλης της χώρας, εξέφρασε με γλαφυρό τρόπο ο πρόεδρος της Επιτροπής Χωροταξίας, Υποδομών και Περιβάλλοντος της ΚΕΔΕ και δήμαρχος Κατερίνης Σάββας Χιονίδης. Όπως είπε, «στον "Καλλικράτη", παρά τις επι μέρους διαφωνίες, συμφωνήσαμε τελικά όλοι με το υπουργείο. Στον "Κλεισθένη" διαφωνήσαμε από την αρχή έως το τέλος όλοι με το υπουργείο. Σε αυτές τις δυο ρυθμίσεις, που έχουν γίνει από δυο εξαιρετικά συνεργάσιμους και ανοικτόμυαλους υπουργούς, τον Σωκράτη Φάμελλο και τον Αλέξη Χαρίτση, είμαι σίγουρος ότι στο τέλος θα συμφωνήσουμε όλοι...».

Ο κ. Φάμελλος, από την πλευρά του, προσήλθε -μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας και τα δελτία Τύπου, όπως είπε- προκειμένου έως τα τέλη Ιανουαρίου να έχει δημιουργηθεί η κοινή ομάδα Τοπικής Αυτοδιοίκησης, κεντρικής διοίκησης και εμπλεκομένων, που θα επεξεργαστεί τις δυο ρυθμίσεις. Οι ρυθμίσεις αναμένεται να διατυπωθούν νομοθετικά σε κοινή υπουργική απόφαση των κυρίων Φάμελλου και Χαρίτση, τον Φεβρουάριο.

Τι λένε οι δυο ρυθμίσεις

Οι δυο ρυθμίσεις, που δόθηκαν από τα ΥΠΕΝ και ΥΠΕΣ σε δημόσια διαβούλευση στις 3 Ιανουαρίου, αλλάζουν την τιμολογιακή πολιτική της διαχείρισης απορριμμάτων, με κίνητρα για ανακύκλωση και διαλογή στην πηγή και κίνητρα για κυκλική οικονομία.

Καθορίζονται διαφορετικά τιμολόγια για τη διαχείριση των αποβλήτων, σύμφωνα με τα οποία: η ταφή των αποβλήτων ή υπολειμμάτων θα έχει την υψηλότερη χρέωση -ακόμη και τριπλάσια- από τη διαλογή στην πηγή. Η επεξεργασία των αποβλήτων σε μονάδες μηχανικής, βιολογικής επεξεργασίας αποβλήτων (ΜΕΑ) θα έχει χαμηλότερη τιμή από την ταφή, αλλά υψηλότερη από την ανάκτηση αποβλήτων που έχουν χωρισθεί στην πηγή. Τη χαμηλότερη χρέωση θα έχει η ανάκτηση χωριστά συλλεγέντων αποβλήτων (βιοαπόβλητα, ανακυκλώσιμα υλικά).

Ειδικά τιμολόγια, για λόγους επιτακτικού δημοσίου συμφέροντος, προβλέπονται για νησιωτικούς και ορεινούς ΟΤΑ.

Η επίδοση κάθε δήμου στην ανακύκλωση και χωριστή συλλογή συσκευασιών και βιοαποβλήτων (υπολείμματα τροφών και πράσινα απόβλητα) συνδέεται άμεσα με τη μείωση της εισφοράς στον ΦΟΣΔΑ. Η εισφορά κάθε δήμου στον Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΣΔΑ) απομειώνεται από 5%-25% ανάλογα με τις επιδόσεις του δήμου στη διαλογή στην πηγή.

Σε ό,τι αφορά τη ρύθμιση για την κυκλική οικονομία, καταργείται το ειδικό τέλος ταφής και εισάγεται τέλος περιβαλλοντικής εισφοράς στους ΦΟΣΔΑ -που καθυστερούν την ολοκληρωμένη διαχείριση των δημοτικών απορριμμάτων- το οποίο θα αξιοποιείται μόνον για δράσεις κυκλικής οικονομίας και ανακύκλωσης.

Η περιβαλλοντική εισφορά (όπως θα ονομάζεται) θα είναι 10 ευρώ (αντί των 35 ευρώ που ήταν ο φόρος ταφής, ο οποίος παρεμπιπτόντως ποτέ δεν εφαρμόσθηκε) ανά τόνο μη επεξεργασμένων αποβλήτων. Η ρύθμιση προτείνει ο φόρος αυτός να αρχίσει να εφαρμόζεται από 1η Ιουλίου 2019. Όμως, κατά τη συνεδρίαση των σύνολο των δημάρχων ζήτησε παράταση εφαρμογής του τέλους, τουλάχιστον κατά ένα 6μηνο -πρόταση που διαφάνηκε να αποδέχθηκε ο κ. Φάμελλος.

Τα χρήματα που θα συλλέγονται από την περιβαλλοντική εισφορά θα διατίθενται αποκλειστικά για τη χρηματοδότηση έργων και δράσεων κυκλικής οικονομίας μεταξύ των ΟΤΑ ή των ΦΟΣΔΑ.

Κατά τη συζήτηση στην ΚΕΔΕ, αμφισβητήθηκε η σκοπιμότητα της περιβαλλοντικής εισφοράς. Όπως σημειώθηκε από αυτοδιοικητικούς, και τα χρήματα του Πράσινου Ταμείου υποτίθεται ότι θα επέστρεφαν στην αυτοδιοίκηση για περιβαλλοντικά έργα και τελικά ρουφήχθηκαν από τη μεγάλη χοάνη του χρέους.

Ο κ. Φάμελλος διευκρίνισε ότι πραγματικά στο Πράσινο Ταμείο εφαρμόσθηκαν από τις προηγούμενες κυβερνήσεις μνημονιακοί περιορισμοί. Τα χρήματά του εντάχθηκαν στα κόστη της Γενικής Κυβέρνησης, με αποτέλεσμα το μπόνους της Αυτοδιοίκησης να ενταχθεί στα δημοσιονομικά κόστη. Όμως, πρόσθεσε, η περιβαλλοντική εισφορά θα διατίθεται πλήρως για τη χρηματοδότηση έργων και δράσεων κυκλικής οικονομίας. Η εισφορά αυτή θα μειώνεται ανάλογα με την πρόοδο των προβλεπόμενων μονάδων επεξεργασίας αποβλήτων.

Ένα άλλο θέμα που προέκυψε, κατά τη σημερινή συζήτηση, είναι ενδεχόμενες αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας των ΦΟΔΣΑ (Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων), αλλά και του αριθμού τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά τη συζήτηση προέκυψε αίτημα αυτοδιοικητικών να υπάρχουν πολλοί ΦΟΔΣΑ ανά νομό. Ο κ. Φάμελλος έκανε σαφές ότι για οικονομίες κλίμακας (επιστημονικό, τεχνικό προσωπικό και υποδομές) δεν χρειάζεται πάνω από ένας ΦΟΔΣΑ σε καθεμία από τις Περιφέρειες της χώρας. Η επιλογή της χωροθέτησης του ΦΟΔΣΑ εναπόκειται στις 13 περιφερειακές ενώσεις δήμων.