Aύξηση 36% καταγράφηκε στον αριθμό των ενεργών Ενεργειακών Κοινοτήτων καταγράφηκε στο διάστημα Νοέμβριος 2021 – Νοέμβριος 2022, γεγονός που καταδεικνύει ότι και στη χώρα μας κερδίζει ολοένα μεγαλύτερο έδαφος ο θεσμός των συλλογικών εγχειρημάτων ανάπτυξης έργων ΑΠΕ και, με αυτό τον τρόπο, συμμετοχής των πολιτών στην ενεργειακή μετάβαση.

Σύμφωνα με πρόσφατη σχετική μελέτη της ανεξάρτητης, μη κερδοσκοπικής δεξαμενής σκέψης «The Green Tank», οι ενεργές ενεργειακές κοινότητες έφταναν τις 1.406 στο τέλος του 2022, διαθέτοντας «πράσινες» μονάδες ηλεκτροπαραγωγής συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 802.71 MW. Όπως επισημαίνει το «The Green Tank», σημαντικό μερίδιο ανήκει στις λιγνιτικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας όπου βρίσκονται 261 ενεργειακές κοινότητες και λειτουργούν συνολικά 101 έργα ισχύος 63,03 MW.

Αντιθέτως, είναι σαφώς ασθενέστερη η δυναμική των ενεργειακών κοινοτήτων στην Περιφερειακή Ενότητα Αρκαδίας, στη δεύτερη δηλαδή περιοχή που επηρεάζεται από την απολιγνιτοποίηση. Συνολικά έως τον Νοέμβριο του 2022 είχαν ιδρυθεί 21 ενεργειακές κοινότητες στην Αρκαδία, και μόλις 2 από αυτές στη Μεγαλόπολη, ενώ λειτουργούσαν 9 έργα ενεργειακών κοινοτήτων ισχύος 5,29 MW.

Πώληση της ενέργειας στο δίκτυο

Με βάση τη μελέτη, τα περισσότερα έργα ενεργειακών κοινοτήτων πωλούν την παραγόμενη ενέργεια στο δίκτυο χαμηλής και μέσης τάσης. Πιο συγκεκριμένα, τον Νοέμβριο του 2022 καταγράφονταν 799,54 MW εγκατεστημένης ισχύος τέτοιων έργων ΑΠΕ στην επικράτεια, με αύξηση 71.4% σε σχέση με τον Νοέμβριο του 2021 (466,5 MW).

Την ίδια στιγμή, η εγκατεστημένη ισχύς έργων ΑΠΕ εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού από ενεργειακές κοινότητες, που αποσκοπούν στην κάλυψη των αναγκών των πολιτών σε ηλεκτρική ενέργεια, ήταν πολύ μικρότερη, μόλις 3,17 MW. «Συνεπώς, έως τώρα το εργαλείο των ενεργειακών κοινοτήτων χρησιμοποιείται κυρίως για την αποκόμιση κερδών από την πώληση ηλεκτρικής ενέργειας στο δίκτυο και όχι για την κάλυψη ιδίων ενεργειακών αναγκών», επισημαίνει η δεξαμενή σκέψης.

«Μπλόκο» στην αυτοπαραγωγή

Ωστόσο, με βάση το «The Green Tank», τα δεδομένα για τα έργα αυτοπαραγωγής συνολικά οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η τρέχουσα ενεργειακή κρίση οδήγησε τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τις τοπικές κοινωνίες στη χρήση των ΑΠΕ για την κάλυψη των ενεργειακών τους αναγκών, είτε μέσα από την αυτοπαραγωγή σε ατομικό επίπεδο είτε μέσα από τη συλλογική αυτοπαραγωγή αξιοποιώντας τις ενεργειακές κοινότητες.

Συγκεκριμένα, η ισχύς των αιτήσεων για έργα εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού (virtual net metering) από ενεργειακές κοινότητες αυξήθηκε από 18,9 MW τον Νοέμβριο του 2021 σε 86,9 MW τον Νοέμβριο του 2022 (+358%), ενώ η ισχύς των αιτήσεων για έργα εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού συνολικά (από ενεργειακές κοινότητες και άλλους φορείς) αυξήθηκε αντίστοιχα από 90,78 MW σε 218,18 MW (+140,3%).

Ακόμα μεγαλύτερο ήταν το άλμα στα έργα ατομικής αυτοπαραγωγής. Η ισχύς των αντίστοιχων αιτήσεων αυξήθηκε από 260,27 MW τον Νοέμβριο του 2021 σε 779.4 MW τον Νοέμβριο του 2022 (+199.5%).

Ωστόσο, η έλλειψη διαθέσιμου ηλεκτρικού χώρου για έργα ενεργειακών κοινοτήτων εντάθηκε τον τελευταίο χρόνο και αποτελεί το βασικότερο εμπόδιο στην ανάπτυξη των ενεργειακών κοινοτήτων, περιορίζοντας κατά αυτόν τον τρόπο τις δυνατότητες των πολιτών να συμμετάσχουν στην ενεργειακή μετάβαση. Τον Νοέμβριο 2022, το 46,6% και το 49% των αιτήσεων σύνδεσης στη χαμηλή – μέση τάση και στον εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό αντίστοιχα έχει απορριφθεί από τον ΔΕΔΔΗΕ λόγω έλλειψης ηλεκτρικού χώρου.