Οι ειδικοί της Εθνικής Τράπεζας εκτιμούν πως η επίδοση της ελληνικής οικονομίας στο γ΄ τρίμηνο του 2020 ήταν καλύτερη από ότι δείχνουν τα δημοσιευμένα στοιχεία. Οι προβλέψεις για το δ’ τρίμηνο.

Το ΑΕΠ της Ελλάδας σημείωσε αδύναμη ανάκαμψη 2,3% σε εποχικά προσαρμοσμένη τριμηνιαία βάση το 3ο τρίμηνο του 2020 – σύμφωνα με την πρώτη εκτίμηση που δημοσίευσε η ΕΛΣΤΑΤ στις 4 Δεκεμβρίου – και συρρικνώθηκε κατά 11,7% σε ετήσια βάση, έπειτα από τριμηνιαία μείωση 14,1% (-14,2% ετησίως) το 2ο τρίμηνο. Η επίδοση του 3ου τρίμηνου υπολείπεται σημαντικά του μέσου όρου της Ευρωζώνης (+12,5% σε τριμηνιαία βάση και -4,3% ετησίως).

Η υπο-απόδοση αντανακλά την έντονη πτώση των εξαγωγών υπηρεσιών (-80% ετησίως και -39,2% σε εποχικά προσαρμοσμένη τριμηνιαία βάση το 3ο τρίμηνο του 2020), η οποία, αν και αναμενόμενη, ξεπέρασε και τις πιο απαισιόδοξες εκτιμήσεις, αφαιρώντας 18,6 ποσοστιαίες μονάδες από την ετήσια μεταβολή του ΑΕΠ στο συγκεκριμένο τρίμηνο.

Κατόπιν μιας πιο προσεκτικής ματιάς στα στοιχεία των τριμηνιαίων εθνικών λογαριασμών, αυτό που χρήζει προσοχής είναι ότι οι εξαγωγές υπηρεσιών με εποχική προσαρμογή μειώθηκαν κατά 39,2% σε τριμηνιαία βάση το 3ο τρίμηνο, ενώ τα αντίστοιχα στοιχεία χωρίς εποχική προσαρμογή αυξήθηκαν κατά 55,7% το ίδιο τρίμηνο. Αυτή η συρρίκνωση είναι αναπάντεχη, δεδομένου ότι κατά το 2ο τρίμηνο οι δραστηριότητες παροχής καταλύματος είχαν ανασταλεί πλήρως.

H σταθερή αύξηση της συνεισφοράς του τουρισμού στο ΑΕΠ τα τελευταία 10 χρόνια – που ανήλθε σε ιστορικό υψηλό 32,3% το 3ο τρίμηνο του 2019, από μέσο όρο 18,4% στο 3ο τρίμηνο των ετών 2002-2009 – δημιούργησε την ανάγκη μιας ολοένα μεγαλύτερης αρνητικής στατιστικής προσαρμογής στα στοιχεία των εθνικών λογαριασμών για το 3ο τρίμηνο κάθε έτους. Ωστόσο, η εφαρμογή αυτής της προσαρμογής πάνω στο εξαιρετικά μειωμένο, λόγω πανδημίας, επίπεδο των εξαγωγών υπηρεσιών (κυρίως, εξαιτίας του τουρισμού) οδήγησε σε υπερβολική συμπίεση των εποχικά προσαρμοσμένων στοιχείων για το 3ο τρίμηνο.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Δ/νσης Οικονομικής Ανάλυσης της ΕΤΕ, αυτή η ασυνήθιστη επίδραση μείωσε το ΑΕΠ 3ου τριμήνου κατά περίπου €1,6 δισ. (-3,5% ετησίως). Μια ηπιότερη στατιστική προσαρμογή ανάλογη του αντίστοιχου 20-έτους μέσου όρου, θα οδηγούσε σε κάμψη του ΑΕΠ το 3ο τρίμηνο του 2020 κατά 8,1% ετησίως (+6,4% σε εποχικά προσαρμοσμένη τριμηνιαία βάση) έναντι της ετήσιας μείωσης 11,7% (+2,3% σε εποχικά προσαρμοσμένη τριμηνιαία βάση) που τελικά καταγράφηκε.

Τα στοιχεία του ΑΕΠ, τόσο από το σκέλος της δαπάνης όσο και των εισοδημάτων, δείχνουν ότι τα €12,0 δισ. υποστηρικτικών δημοσιονομικών μέτρων και μέτρων ρευστότητας, που ενεργοποιήθηκαν το 2ο και 3ο τρίμηνο και σε μεγάλο ποσοστό προσανατολίστηκαν σε στήριξη  της κοινωνικής συνοχής και της απασχόλησης, πέτυχαν το στόχο τους περιορίζοντας τον αντίκτυπο της πανδημίας. 

Ως εκ τούτου, η ιδιωτική κατανάλωση επέδειξε αξιοσημείωτη ανάκαμψη αυξανόμενη κατά 15,3% σε εποχικά προσαρμοσμένη τριμηνιαία βάση (1,0% ετησίως), στηριζόμενη και από τη μετάθεση καταναλωτικών δαπανών από το 2ο τρίμηνο.

Είναι χαρακτηριστικό, ότι οι συνολικές αμοιβές της εργασίας αυξήθηκαν κατά 4,2% σε εποχικά προσαρμοσμένη τριμηνιαία βάση στο 3ο τρίμηνο, υποχωρώντας μόνο κατά 0,4% ετησίως.

Αντιθέτως, τα κέρδη των επιχειρήσεων (το οποία προκύπτουν από το άθροισμα του ακαθάριστου λειτουργικού πλεονάσματος και του μεικτού εισοδήματος στην οικονομία) συνέχισαν να μειώνονται με γρήγορο ρυθμό (-12,5% ετησίως και -0,6% σε τριμηνιαία βάση) το 3ο τρίμηνο, κατόπιν μείωσης κατά 13,7% ετησίως το 2ο τρίμηνο του 2020 (€16 δισ. χαμηλότερα από πέρυσι).

Υπό την προϋπόθεση ότι η επιδημιολογική εικόνα βελτιώνεται αισθητά από τα μέσα Δεκεμβρίου, επιτρέποντας τη μερική και προσωρινή έστω άρση των περιορισμών στο λιανικό εμπόριο και τις υπηρεσίες «χαμηλού υγειονομικού κινδύνου» στο τελευταίο δεκαήμερο του συγκεκριμένου μήνα, αναμένουμε μείωση του ΑΕΠ κατά 2,1% σε εποχικά προσαρμοσμένη τριμηνιαία βάση το 4ο τρίμηνο (-13,9% ετησίως), η οποία συνεπάγεται ετήσια συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 9,8% (σε σχέση με την προηγούμενη εκτίμηση του Νοεμβρίου για μείωση κατά 9,4% ετησίως).

 H εκτίμηση για την ετήσια ύφεση το 2020 θα μπορούσε να περιοριστεί στο -8,5% περίπου ενσωματώνοντας την ηπιότερη προσαρμογή για την εποχικότητα.