(update) Ένας από τους πρωταγωνιστές της σύγχρονης τραπεζικής ιστορίας του τόπου μας ο Γιάννης Κωστόπουλος, επίτιμος πρόεδρος της Alpha Bank που συνέβαλε καθοριστικά στη διαμόρφωση του σύγχρονου τραπεζικού χάρτη της χώρας μας, έφυγε σήμερα από τη ζωή, κλείνοντας ένα ολόκληρο κύκλο στο τραπεζικό σύστημα που ξεκίνησε πριν από αρκετές δεκαετίες.

Ο Γιάννης Κωστόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1938. Σπούδασε Ναυπηγός στο King's College του Πανεπιστημίου Durham της Αγγλίας. Ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του στην Τράπεζα Εμπορικής Πίστεως το 1963. Διετέλεσε Διευθύνων Σύμβουλος και Γενικός Διευθυντής της Τραπέζης από το 1973 και πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου και Γενικός Διευθυντής από το 1984 έως το 1996. Από το 1996 έως το 2005 διετέλεσε πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου και Διευθύνων Σύμβουλος της Alpha Bank. Από τις 23 Φεβρουαρίου 2005 ήταν εκτελεστικός πρόεδρος.

Ο Γιάννης Κωστόπουλος συνέδεσε το όνομά του με την πορεία της Alpha Bank, τον εκσυγχρονισμό της, την διεθνή επέκταση της και την υλοποίηση του στρατηγικής του να αναδείξει την τράπεζα σε πρωταγωνιστή του τραπεζικού κλάδου αλλά και γενικότερα στην ελληνική οικονομία.

Η πορεία στην Alpha Bank

Οι ρίζες της Alpha Bank βρίσκονται στον Εμπορικό Οίκο Ι.Φ. Κωστοπούλου, ο οποίος, λίγο καιρό μετά την ίδρυσή του το 1879 στην Καλαμάτα, ανέπτυξε και τραπεζικές δραστηριότητες. Σταθμός αυτής της πορείας υπήρξε το έτος 1916, όταν ο Ιωάννης Φ. Κωστόπουλος, με τη συνεργασία της Λαϊκής Τραπέζης, δημιούργησε, με έδρα πάντοτε την Καλαμάτα, την Τράπεζα Ι.Φ. Κωστοπούλου με τη μορφή της Ετερόρρυθμης Εταιρίας, η οποία δύο έτη αργότερα, το 1918, έδωσε τη θέση της στην Τράπεζα Καλαμών, που λειτουργούσε πλέον ως Ανώνυμη Εταιρία.

Το 1924 η Τράπεζα Καλαμών συγχωνεύθηκε με το τραπεζικό τμήμα του οίκου Ι.Φ. Κωστοπούλου και δημιουργήθηκε η Τράπεζα Ελληνικής Εμπορικής Πίστεως, με έδρα την Αθήνα, που ανέπτυξε ένα περιφερειακό δίκτυο υποκαταστημάτων στην Νότιο Πελοπόννησο. Στα χρόνια της οικονομικής ανασυγκροτήσεως που ακολούθησαν τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Τράπεζα Ελληνικής Εμπορικής Πίστεως, η οποία το 1947 μετονομάσθηκε σε Τράπεζα Εμπορικής Πίστεως, υπήρξε η μοναδική τράπεζα του μεγέθους της που κατάφερε να εξέλθει από τις δύσκολες συνθήκες εκείνης της περιόδου και προσανατολίσθηκε πλέον στην ανάπτυξη ενός εθνικού δικτύου υποκαταστημάτων.

Η εποχή του Γιάννη Κωστόπουλου

Από τη δεκαετία του 1970, μερικά χρόνια μετά την ενεργή συμμετοχή του Γιάννη Κωστόπουλου στα διοικητικά της τράπεζας, η Τράπεζα Πίστεως, όπως ονομάσθηκε το 1972, υπήρξε πρωτοπόρος στον τομέα του εκσυγχρονισμού του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, ενώ μετά την απελευθέρωσή του, στα τέλη της δεκαετίας του 1980, έχει ήδη διαμορφώσει τη φυσιογνωμία ενός τραπεζικού ομίλου που της επιτρέπει να παρέχει ευρύ φάσμα καινοτόμων χρηματοοικονομικών υπηρεσιών.

Το έτος 1999 η Alpha Τράπεζα Πίστεως - ονομασία που υιοθετήθηκε το 1994 - προέβη σε εξαγορά του 51% των μετοχών της Ιονικής Τραπέζης, πραγματοποιώντας τη μεγαλύτερη ιδιωτικοποίηση που είχε γίνει ποτέ στην Ελλάδα. Η συγχώνευση των δύο τραπεζικών ιδρυμάτων ολοκληρώθηκε το αμέσως επόμενο έτος, ενώ η νέα διευρυμένη τράπεζα που προέκυψε ονομάσθηκε Alpha Bank. Την 1η Φεβρουαρίου 2013 - σε συνέχεια της συμφωνίας εξαγοράς της Εμπορικής Τραπέζης την 16η Οκτωβρίου 2012 από την Alpha Bank μετά της Crédit Agricole SA - το σύνολο του μετοχικού κεφαλαίου της Εμπορικής μεταβιβάσθηκε από την Crédit Agricole στην Alpha Bank.

Η προφητική εκτίμηση του Γιάννη Κωστόπουλου που έδειχνε την ανάγκη συνένωσης δυνάμεων

Σε ανύποπτο χρόνο από στις αρχές του 2000, όταν στην χώρα μας λειτουργούσε μεγάλος αριθμός τραπεζών, ο Γιάννης Κωστόπουλος είχε διατυπώσει ότι στην Ελλάδα θα παραμείνουν «δυόμιση τράπεζες», θέλοντας να δώσει έμφαση στις εξαγορές και συγχωνεύσεις που θα δημιουργούσαν νέα ισχυρά σχήματα.

Ο Γιάννης Κωστόπουλος μαζί με μια ακόμη ηγετική μορφή του τραπεζικού τομέα της χώρα μας, τον Θεόδωρο Καρατζά, προσπάθησαν από νωρίς να δημιουργήσουν τον «εθνικό μας πρωταθλητή» στον τραπεζικό τομέα που θα εκπροσωπούσε την Ελλάδα στο εξωτερικό ως μια μεγάλη ισχυρή τράπεζα. Ειδικότερα, στα τέλη του 2001 ο Θεόδωρος Καρατζάς και ο Γιάννης Κωστόπουλος, πρόεδρος της Alpha Bank, ανακοίνωναν τη συμφωνία συγχώνευσης Εθνικής και Alpha Bank με στόχο τη δημιουργία του «εθνικού μας πρωταθλητή» στον τραπεζικό τομέα. Μια προσπάθεια που τελικά δεν καρποφόρησε, καθώς τον Ιανουάριο του 2002 ανακοινώθηκε η διάλυση της συμφωνίας για λόγους που ήταν μακριά από τη βούληση των δύο ανδρών.

Με «καπετάνιο» τον Γιάννη Κωστόπουλο όμως η Alpha Bank, μεγεθύνθηκε τόσο με την απόκτηση της Ιονικής Τράπεζας το 1999 από την Εμπορική Τράπεζα, όσο και με την απόκτηση της ίδιας της Εμπορικής Τράπεζας που ολοκληρώθηκε το Φεβρουάριο του 2013.

Σε δηλώσεις του, ο πρόεδρος της Alpha Bank Γιάννης Κωστόπουλος, είχε αναφέρει τότε, ότι η Alpha Bank αναλάμβανε πρωτεύοντα ρόλο στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρηματοπιστωτικού τομέα με τη συνένωση δύο τραπεζών με μακρά παράδοση στον χώρο. Ενώ από την πλευρά του, ο διευθύνων σύμβουλος της Alpha Bank Δημήτριος Π. Μαντζούνης τόνιζε ότι η Alpha Bank εξαγόρασε την Εμπορική Τράπεζα πλήρως κεφαλαιοποιημένη με υψηλές καλύψεις στο δανειακό της χαρτοφυλάκιο και η ανάληψη του λειτουργικού ελέγχου θα οδηγήσει στην έγκαιρη επίτευξη των σημαντικών οικονομιών κλίμακας που θα προκύψουν, κυρίως μέσω του εξορθολογισμού του ενιαίου δικτύου και των τομέων δραστηριότητας καθώς και της ενοποίησης της διοικητικής δομής.

Τα ενδιαφέροντα του Γιάννη Κωστόπουλου ξέφευγαν από τα στενά όρια των τραπεζικών και γενικότερα οικονομικών εξελίξεων και επεκτεινόντουσαν σε ένα ευρύ φάσμα που κάλυπτε όλους τους τομείς της πολιτιστικής και κοινωνικής ζωής του τόπου μας, με σειρά δράσεων και πρωτοβουλιών, τόσο μέσω της τράπεζας όσο και μέσω του κοινωφελές Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου που έχει ως στόχο την ενδυνάμωση και προώθηση του Ελληνικού πολιτισμού, των γραμμάτων και των τεχνών εντός και εκτός της Ελληνικής επικράτειας.

Η Νομισματική Συλλογή Alpha Bank, που ξεκίνησε, με πρωτοβουλία του Γιάννη Κωστόπουλου, το 1972 χαρακτηρίζεται σήμερα ως μία από τις σημαντικότερες συλλογές διεθνώς. Αριθμεί περίπου 11.000 νομίσματα από τον αρχαίο ελληνικό κόσμο. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν πολύ σπάνια κομμάτια, μοναδικά δείγματα της αρχαίας σφραγιστικής. Τα χρονικά όριά της εκτείνονται από τα τέλη του 7ου αιώνα π.Χ. και την εφεύρεση του νομίσματος, έως τον 3ο αιώνα μ.Χ. και τη λήξη των ελληνορωμαϊκών κοπών. Στη Συλλογή περιλαμβάνονται και ορισμένα ρωμαϊκά και βυζαντινά νομίσματα. Ο Γιάννης Κωστόπουλος έδινε πάντα ευκαιρίες στις νεότερες γενιές να αναδεικνύονται σε θέσεις ευθύνης της τράπεζας και να συνεχίζουν το ρόλο της τράπεζας στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, ένα ρόλο που έχει σήμερα η νέα διοικητική γενιά με επικεφαλής τον διευθύνοντα σύμβουλο της Alpha Bank Βασίλη Ψάλτη, καθώς και με την συμβολή του προέδρου του ΔΣ καθηγητή Βασίλη Ράπανου που διαθέτει πολύτιμη μακρόχρονη εμπειρία του σε θέσεις ευθύνης.

Ψάλτης: Ήταν o μεγαλύτερος τραπεζίτης της μεταπολίτευσης - Πρότυπο εμπνευσμένου ηγέτη και δάσκαλος ζωής

Ο Γιάννης Κωστόπουλος ήταν o μεγαλύτερος τραπεζίτης της μεταπολίτευσης. Με το έργο του καθόρισε τη σύγχρονη ιστορία της Alpha Bank και αναμόρφωσε το τραπεζικό σύστημα της Ελλάδας τονίζει στο μήνυμα του ο Διευθύνων Σύμβουλος της Alpha Bank Βασίλης Ψάλτης.

Πρότυπο εμπνευσμένου ηγέτη και δάσκαλος ζωής για όλους εμάς που είχαμε την ευλογία να τον γνωρίσουμε και να συνεργασθούμε μαζί του. Οραματιστής στη σύλληψη των ιδεών και τολμηρός στην εφαρμογή τους. Φύσει αισιόδοξος και πρωτοστάτης της συνεχούς βελτίωσης και αλλαγής. Ανθρώπινος και προσιτός προς όλους τους συνεργάτες του.

Υπήρξε ο πλέον επιφανής Έλληνας συνομιλητής των κορυφαίων εμπορικών τραπεζιτών σε Ευρώπη και Αμερική.

Στο πρόσωπό του συνυπήρχε η σύνεση αλλά και η επιχειρηματική τόλμη, ο ρεαλισμός και το όραμα, η ενόραση για το μέλλον του κλάδου αλλά και η βαθιά πατριωτική ευθύνη. Δεν δίστασε ποτέ να πάρει θέση, ακόμα και με προσωπικό κόστος, προκειμένου να ληφθεί η κατάλληλη απόφαση τη σωστή στιγμή.

Τον ενδιέφερε η πρόοδος του συνόλου και οι κινήσεις του είχαν πάντα θεσμικό και ενωτικό χαρακτήρα. Όλοι ΜΑΖΙ, η οικογένεια της Alpha Bank είμαστε οι θεματοφύλακες των αξιών του Γιάννη Κωστόπουλου.

Στέκομαι με σεβασμό και μοιράζομαι μαζί σας τη δέσμευση να τιμήσουμε την παρακαταθήκη του για μια Τράπεζα που θα συνεχίσει να εξελίσσεται και να πρωταγωνιστεί.

Ψήφισμα του ΔΣ της Alpha Bank

Ο Πρόεδρος και το Δ.Σ. της Alpha Bank ανακοινώνουν με βαθιά λύπη την είδηση του θανάτου του επιτίμου Προέδρου της Γιάννη Κωστόπουλου, ο οποίος υπήρξε εμβληματική μορφή του Ομίλου και αναμορφωτής του ελληνικού Τραπεζικού συστήματος επί πενήντα σχεδόν χρόνια.

Με ψήφισμά του, κατά την έκτακτη συνεδρίαση της 9ης Μαρτίου 2021, το Διοικητικό Συμβούλιο της Alpha Bank αποφάσισε ομόφωνα:

• Να αναρτηθούν μεσίστιες, μέχρι την κηδεία του εκλιπόντος, οι σημαίες της Εταιρίας στα Κεντρικά Γραφεία και σε όλα τα Καταστήματα του Ομίλου.
• Να διατεθεί στη μνήμη του εκλιπόντος χρηματικό ποσό υπέρ του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστόπουλου.
• Να δημοσιευθεί το Ψήφισμα στον Ημερήσιο Τύπο.

Στουρνάρας: Ο Γιάννης Κωστόπουλος είναι όλη η ιστορία των ελληνικών τραπεζών

Μόλις πληροφορήθηκε την απώλεια του Γιάννη Κωστόπουλου, ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας έκανε την ακόλουθη παρέμβαση στην εκπομπή των Γ. Παπαχρήστου και Θ. Τσεκούρα στο Θέμα Radio 104,6,

«Η λέξη που μου έρχεται στο μυαλό είναι ένας ευπατρίδης, ένας άνθρωπος που με ότι ασχολήθηκε πέτυχε. Θα έλεγα πραγματικά ένας Πατριάρχης για το τραπεζικό σύστημα, αλλά και πολύ περισσότερο από αυτό. Ένας ευπατρίδης, ένας πατριώτης που αγαπούσε πολύ την πατρίδα του, που ασχολήθηκε πολύ με την ιστορία της πατρίδας του και που έπρεπε να τον ακούς πάντα. Είχε μία σωστή άποψη και μία νηφαλιότητα. Άκουγε, δεν έπαιρνε αποφάσεις εν θερμώ, συμβούλευε. Αυτά τα λόγια έρχονται στο μυαλό μου.

Ο Γιάννης Κωστόπουλος είναι όλη η ιστορία του του σύγχρονου ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Μαζί του είχα συνεργαστεί αρκετά. Θυμάμαι μαζί και με τον μακαρίτη τον Θόδωρο Καρατζά όταν είμασταν στο Προεδρείο της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών από το 2000 μέχρι το 2004. Ο Θόδωρος Καρατζάς ήταν Πρόεδρος, ο Γιάννης Κωστόπουλος Α’ Αντιπρόεδρος κι εγώ Β’ Αντιπρόεδρος. Είχαμε πολύ καλή συνεργασία και τη θυμάμαι με μεγάλη νοσταλγία.

Θυμάμαι το πρώτο του τηλέφωνο. Γνωριζόμασταν όχι πολύ καλά. Γνωριστήκαμε πολύ καλά το 1998. Όταν γύρισα από τις Βρυξέλλες (ήμουν πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων) όπου μετά από μακρά προεργασία και διαπραγμάτευση, είχαμε πετύχει μία επιθυμητή κεντρική ισοτιμία για να μπει η Ελλάδα στο Ευρώ. Θυμάμαι ότι ο Γιάννης με πήρε στο τηλέφωνο και μου είπε: «Δεν γνωριζόμαστε πολύ καλά, αλλά οφείλω να σας πω ότι είναι η πρώτη υποτίμηση απ’ ότι γνωρίζω, και έχω διαβάσει πολύ οικονομική ιστορία, που δεν διέρρευσε. Μας πιάσατε στον ύπνο». Έτσι ακριβώς. Δεν το περίμενε κανείς, δεν το ήξερε κανένας. Σας λέω την άποψη του πλέον έγκυρου εκείνη την εποχή τραπεζίτη.

Απαντώντας σε ερώτηση για την τραπεζική κρίση και τις διαφορές με εκείνη την περίοδο

Ενώ για τις περισσότερες χώρες η κρίση ήταν τραπεζική, στην Ιρλανδία για παράδειγμα, στην Ισπανία ως ένα βαθμό, στην Κύπρο, η Πορτογαλία ήταν κάπου στη μέση, στην Ελλάδα ήταν η κρίση που προήλθε από το δημόσιο τομέα και μεταφέρθηκε στο τραπεζικό σύστημα. Τώρα βέβαια μιλάμε με το όφελος της στερνής γνώσης και πρέπει να είμαστε προσεκτικοί. Στην Ελλάδα η κρίση προήλθε από το δημόσιο, από το κράτος, από τα μεγάλα δίδυμα ελλείμματα που οδήγησαν σε μία κρίση χρέους, και ως κρίση χρέους μεταφέρθηκε στο τραπεζικό σύστημα.

Δηλαδή, αν μου επιτρέπεται να πω την έκφραση, δεν έφταιγε, δεν ήτανε το τραπεζικό σύστημα η αιτία της Ελληνικής κρίσης. Ήταν δυστυχώς το ελληνικό δημόσιο και οι αποφάσεις οικονομικής πολιτικής που είχαν κατά καιρούς ληφθεί που οδήγησαν σε πολύ μεγάλα ελλείματα και άρα σε μία κρίση χρέους που μεταφέρθηκε στο τραπεζικό σύστημα. Διότι όταν το Δημόσιο μιας χώρας έχει πολύ μεγάλο πρόβλημα, έχουν και οι τράπεζες που κρατούν τα ομόλογά του, η κρίση δημιουργεί ύφεση, η ύφεση δημιουργεί κόκκινα δάνεια, έτσι ακριβώς πέρασε η κρίση από το Δημόσιο προς τις ελληνικές τράπεζες. Απ’ ότι θυμάμαι, ο ισολογισμός των ελληνικών τραπεζών ποτέ δεν ξεπέρασε μιάμιση φορά το ΑΕΠ, όταν σε άλλες χώρες ήταν επτά, και οκτώ, και εννιά φορές το ΑΕΠ. Δεν μπορούμε να πούμε δηλαδή ότι στην Ελλάδα είχαμε τραπεζική φούσκα.

Για το πώς έβλεπε τα τελευταία χρόνια ο Γιάννης Κωστόπουλος το τραπεζικό σύστημα

Με τον Γιάννη Κωστόπουλο είχαμε επαφή μέχρι πέρσι, τρώγαμε αρκετά συχνά. Ήταν ένας φιλοσοφημένος άνθρωπος. Δεν νομίζω να είχαμε κάποια διαφωνία για το πώς εξελίχθηκε το τραπεζικό σύστημα, δεδομένης της κρίσης. Δεν μπορούσες να κάνεις άλλα πράγματα. Βασικός στόχος ήταν να εξασφαλισθούν οι καταθέσεις μέσα στη διάρκεια της κρίσης και αυτό το πετύχαμε. Από κει και πέρα όλα τα άλλα ήταν δευτερεύοντα. Πετύχαμε τον βασικό στόχο, να διασφαλίσουμε αυτό που λέμε χρηματοπιστωτική σταθερότητα, δηλαδή ακόμη και στις πιο δύσκολες μέρες της προηγούμενης δεκαετίας, δεν κινδυνεύσαμε ποτέ ουσιαστικά με τα μέτρα που είχαμε πάρει. Διασφαλίστηκαν οι καταθέσεις των Ελλήνων και αυτό είναι πάρα πολύ βασικό.

Ελληνική Ένωση Τραπεζών: Ο Γ. Κωστόπουλος επάξια χαρακτηρίστηκε ως ο «πατριάρχης των τραπεζιτών»

Το Διοικητικό Συμβούλιο της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών (ΕΕΤ) σε ανακοίνωση αναφέρει ότι «πληροφορήθηκε με βαθύτατη θλίψη την απώλεια του Ιωάννη Κωστόπουλου, και επιθυμεί να εκφράσει τα ειλικρινή συλλυπητήρια των μελών της ΕΕΤ στην οικογένεια και τους οικείους του εκλιπόντος. Αποφάσισε, επίσης, να προβεί σε δωρεά στο Ίδρυμα Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου, ως μικρή ένδειξη σεβασμού στο σπουδαίο έργο του».

«Ο εκλιπών, υπήρξε εμβληματική προσωπικότητα για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα και το σύγχρονο επιχειρείν και επάξια χαρακτηρίστηκε ως ο "πατριάρχης των τραπεζιτών". Η μακρά του θητεία ως Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου της Alpha Bank ανέδειξε τις σημαντικές του αρετές και ικανότητες, και την εξαιρετική του συμβολή στην πρόοδο του σύγχρονου ελληνικού τραπεζικού συστήματος.

Ο Ιωάννης Κωστόπουλος διετέλεσε Πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, από το 2004 έως το 2005 ενώ το έτος 2018, στην επετειακή εκδήλωση για τα 90 χρόνια της ΕΕΤ, του απονεμήθηκε τιμητική πλακέτα για την πολυετή ανεκτίμητη προσφορά του στην οικονομική ζωή του τόπου», αναφέρει η Ελληνική Ένωση Τραπεζών.

Μ. Σάλλας: Η απώλεια του Γιάννη Κωστόπουλου σφραγίζει μια ολόκληρη εποχή για το τραπεζικό σύστημα

Σε δήλωση με αφορμή τον θάνατο του Γιάννη Κωστόπουλου προχώρησε ο Μιχάλης Σάλλας.

Ειδικότερα, ο κ. Σάλλας αναφέρει:

"Έφυγε από τη ζωή ένας σπουδαίος άνθρωπος.

Η απώλεια του Γιάννη Κωστόπουλου σφραγίζει μια ολόκληρη εποχή για το τραπεζικό σύστημα της χώρας.

Πρόκειται για μια εμβληματική  φυσιογνωμία που πρωταγωνίστησε στα οικονομικά δρώμενα της χώρας αφήνοντας πίσω ένα πολύ ισχυρό αποτύπωμα δράσης.

Για μεγάλο χρονικό διάστημα, από το 1987 συμπορευτήκαμε στις μεγάλες αλλαγές του τραπεζικού συστήματος.

Ήταν πάντα πρωτοπόρος στις δραστηριότητες που εκσυγχρόνισαν το τραπεζικό σύστημα στη χώρα μας.

Οραματίστηκε ένα μεγάλο πιστωτικό ίδρυμα και έθεσε τις βάσεις  προκειμένου αυτό  να δημιουργηθεί.

Υπήρξε και δικαίως, εξαιρετικά υπερήφανος για το δημιούργημά του.

Η Ελλάδα  οφείλει πολλά, σε αυτόν τον ευπατρίδη.

Στην οικογένειά του εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια".