Εικόνα καθησυχαστική, αλλά όχι εφησυχασμού για τις τράπεζες, παρουσιάζουν τα χαρτοφυλάκια δανείων εν μέσω της νέας γεωπολιτικής κρίσης και των επιπτώσεών της.

Η δημιουργία νέων κόκκινων δανείων παραμένει ακόμη αρνητική, ενώ τρία πεδία χορηγήσεων βρίσκονται σε στενή παρακολούθηση από τις τράπεζες προκειμένου να διευθετηθούν προβλήματα αποπληρωμής εν τη γενέσει τους. Πρόκειται για δάνεια που έχουν λάβει ήδη ρυθμίσεις από τις τράπεζες, δάνεια προς ενεργοβόρες επιχειρήσεις και δάνεια λιανικής.

Οι αναφορές που έχουν γίνει μέχρι στιγμής στους αναλυτές από τις τρεις εκ των τεσσάρων συστημικών τραπεζών (σήμερα τις ανακοινώσεις αποτελεσμάτων α΄ τριμήνου ολοκληρώνει η Εθνική Τράπεζα) κάνουν λόγο για συνέχεια του αρνητικού σχηματισμού νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων στο πρώτο τρίμηνο του 2022. Χθες, και η Alpha Bank ανακοίνωσε αρνητικό σχηματισμό νέων NPEs κατά 200 εκατ. ευρώ.

Δεν αναμένεται εκτροχιασμός από τα νέα δάνεια
Την ίδια στιγμή, οι τράπεζες φαίνονται προετοιμασμένες για το ενδεχόμενο αύξησης των νέων κόκκινων δανείων στο δεύτερο τρίμηνο λόγω της εκτίναξης του ενεργειακού κόστους, του άλματος του πληθωρισμού και της αύξησης των τιμών στα τρόφιμα. Όπως λένε οι τραπεζίτες, οι παράγοντες αυτοί καθιστούν λογική και αναμενόμενη τη δυσκολία στην αποπληρωμή δανείων. Ωστόσο, η ετοιμότητα των τραπεζών να προσφέρουν εγκαίρως διευκολύνσεις στους δανειολήπτες με την εμπειρία που έχουν αποκτήσει από τις προηγούμενες κρίσεις, καθώς και τα μέτρα κρατικής αρωγής, θα μπορέσουν να κρατήσουν υπό έλεγχο τις νέες αθετήσεις πληρωμών.

Ως αποτέλεσμα, οι τραπεζίτες εκτιμούν ότι το α΄ εξάμηνο θα κλείσει με ουδέτερο αποτέλεσμα σε επίπεδο δημιουργίας νέων NPEs, ενώ και στο σύνολο της χρονιάς δεν αναμένουν εκτροχιασμό από τις προηγούμενες προβλέψεις τους για τα νέα κόκκινα δάνεια. Ενδεικτικά, προχθές η Eurobank είπε ότι διατηρεί την πρόβλεψη που είχε κάνει πριν ξεσπάσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, για νέα κόκκινα δάνεια 400 εκατ. ευρώ φέτος. Όπως είπε η Διοίκησή της, πρόκειται για συντηρητική πρόβλεψη, η οποία δεν φαίνεται ότι θα επιβεβαιωθεί ακόμη και με τις νέες προκλήσεις της γεωπολιτικής κρίσης.

Χθες, η Alpha Bank είπε ότι τα νέα δεδομένα του πολέμου στην Ουκρανία θα μπορούσαν να μειώσουν τον βαθμό της οργανικής απομόχλευσης που είχε προβλέψει το προηγούμενο έτος. Ειδικότερα, η Τράπεζα είχε κάνει λόγο για μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων της κατά 700 εκατ. ευρώ και αυτό το ποσό μπορεί με τα νέα δεδομένα να είναι μικρότερο κατά 300 – 400 εκατ. ευρώ. Η Τράπεζα στρεσάρει τα δανειακά της χαρτοφυλάκια και διαπιστώνει ότι οι νέες επισφάλειες αφορούν, σε ποσοστό 95%, δάνεια τα οποία έχουν κατηγοριοποιηθεί στο Στάδιο 2 (Stage 2), δηλαδή είτε βρίσκονται ήδη σε καθυστέρηση είτε εμφανίζουν ενδείξεις πως θα καταστούν υπερήμερα. Από τα defaults αυτά, το 65% αφορά στεγαστικά δάνεια.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οι τράπεζες παραμένουν σε επιφυλακή και εγρήγορση, έχοντας στο «μικροσκόπιο» τα ρυθμισμένα δάνεια, τα δάνεια προς επιχειρήσεις που είναι περισσότερο εκτεθειμένες στην αύξηση του ενεργειακού κόστους και τα δάνεια του retail. Η τελευταία κατηγορία δεν έχει δώσει ακόμη σαφή εικόνα για την τάση στη δημιουργία νέων επισφαλών δανείων, κάτι που οι τραπεζίτες αναμένουν να δοθεί τον Σεπτέμβριο. Οι άλλες δύο κατηγορίες θα έχουν δώσει ασφαλές συμπέρασμα για τις επιπτώσεις από τη νέα κρίση, στο τέλος Ιουνίου.

Όπως αναφέρουν οι τραπεζίτες, στενά παρακολουθείται μία ομάδα πελατών, οι οποίοι έχουν ρυθμίσει ήδη το δάνειό τους με την τράπεζα και άρα έχουν λιγότερο «λίπος» να κάψουν για να αντέξουν το πλήγμα που φέρνει ο πληθωρισμός στο διαθέσιμο εισόδημά τους. Στην κατηγορία αυτή παρακολουθούνται και πελάτες που έλαβαν κρατικές διευκολύνσεις (προγράμματα «Γέφυρα», μορατόριουμ πληρωμών) για την αποπληρωμή των δανείων τους κατά τη διάρκεια της πανδημικής κρίσης. Η θετική διαπίστωση των τραπεζών είναι ότι οι δανειολήπτες αυτοί επανέρχονται σε κανονική αποπληρωμή και δεν αλλοιώνεται η κουλτούρα πληρωμών.

Στενά παρακολουθούνται επίσης τα επιχειρηματικά χαρτοφυλάκια ώστε να διαπιστωθεί ποιοι κλάδοι μπορεί να παρουσιάσουν θέματα με κόκκινα δάνεια. Στο «μικροσκόπιο» βρίσκονται οι περισσότερο ενεργοβόρες επιχειρήσεις και αυτές με μεγαλύτερη έκθεση στα μεταφορικά κόστη, ενώ εξετάζεται συνολικά η δυνατότητα των επιχειρήσεων να περάσουν το αυξημένο κόστος τους στο τελικό προϊόν. Αν το τελευταίο μπορεί να επιτευχθεί, τότε οι επιχειρήσεις μπορούν να πάρουν πίσω από τον καταναλωτή μέρος του αυξημένου κόστους παραγωγής και άρα βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση (στην κατηγορία αυτή, σε γενικές γραμμές, συγκαταλέγεται ο τουρισμός).

Τα δάνεια της λιανικής τραπεζικής είναι τα πιο δύσκολα να δώσουν άμεσα συμπεράσματα για το ύψος των νέων επισφαλειών. Το βασικό δεδομένο είναι οι χαμηλότερες προσδοκίες που έχουν οι καταναλωτές για την οικονομική τους κατάσταση. Από την άλλη πλευρά, όμως, οι καταναλωτές λαμβάνουν βοήθειες από το κράτος, οι οποίες παρακολουθούν την εξέλιξη της νέας κρίσης.

Παράλληλα, οι καταθέσεις τους παραμένουν σε υψηλά επίπεδα (οι καταθέσεις στο τραπεζικό σύστημα έχουν αυξηθεί κατά 16,2 δις. ευρώ το 2021), η ανεργία έχει υποχωρήσει σημαντικά (υποχώρησε κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες, στο 12,2% μέσα σε μία χρονιά), ο τουρισμός αναμένεται να πάει εξαιρετικά φέτος, ενώ υπάρχει και η συμβολή των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Όλοι αυτοί είναι παράγοντες που λειτουργούν ως «δίχτυ ασφαλείας» για τη συγκράτηση των νέων κόκκινων δανείων στα δάνεια της λιανικής, αν και ασφαλής εικόνα για το τελικό αποτέλεσμα δεν θα μπορεί να εξαχθεί πριν από τον Σεπτέμβριο.